هر آنچه که باید در رابطه با دندان شیری بدانیم
اولین دندان‌های کودکان با عنوان دندان شیری شناخته میشوند. این دندان‌ها از 6 سالگی تا 12 سالگی کودک شروع به افتادن کرده و به جای آن‌ها دندان‌های دائمی رشد میکند. این دوره زمانی می‌تواند برای برخی از والدین ترسناک باشد. در فرآیند افتادن دندان‌ها، سلول‌های استئوکلاست به ریشه‌ها فشار وارد کرده و دندان‌ها لق خواهند شد. به‌طور کلی و با توجه به علم دندانپزشکی اطفال، دندان‌های شیری و نحوه افتادن و همچنین رویش آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار بوده و باید به آن توجه ویژه داشت. در ادامه بیشتر با این نوع دندان ها آشنا شده و نحوه مراقبت از آن‌ها گفته میشود.
دندان شیری چیست؟
دندان‌های شیری یا Deciduous teeth یک اصطلاح برای دندان‌های اولیه کودکان است که پس از مدتی با دندان‌های طبیعی جایگزین خواهند شد. این دندان‌ها رشد خود را از مرحله جنینی آغاز می‌کنند و در زیر لثه قرار دارند. بعد از گذشت 6 ماه از تولد کودک، رشد دندان‌ها به روی سطح لثه رسیده و خارج شدن اولین دندان شیری در آن زمان اتفاق می‌افتد. هر کودک به‌طور معمول دارای 20 دندان اولیه است که 10 عدد از آن‌ها در فک پایین و 10تای دیگر در فک بالا رشد می‌کنند. تمامی این دندان‌ها بعد از 5/2 تا 3 سالگی از لثه خارج میشوند.
دلیل اهمیت دندان‌های شیری
اصلی‌ترین دلیل اهمیت دندان‌های شیری، در نقش آن‌ها در توسعه و شکل‌گیری فک و دهان است. در واقع این دندان‌ها قوس فک را در حالت طبیعی حفظ کرده و جایگزینی دندان‌های دائمی بر اساس جایگاه دندان‌های شیری صورت می‌گیرد در واقع دندان‌های اولیه یک راهنمای کلی برای مسیر رشد را در اختیار دندان‌های دائمی و اصلی می‌گذارند. همچنین قدرت عضلات فک و تشکیل استخوان آن به رشد درست دندان‌های شیری بستگی دارد. با حضور این دندان‌ها، گفتار کودک به درستی شکل گرفته و جویدن غذا را برای او راحت‌تر میکند.
ایجاد پوسیدگی و ترمیم آن در دندان‌های شیری
اولین نشانه‌های پوسیدگی در دندان‌های شیری کودکان، تحلیل نقاط کوچکی در مینای دندان است. اگر در این مرحله درمان‌های مورد نیاز بر روی دندان کودک صورت نگیرد، پوسیدگی به تدریج افزایش یافته و گاهاً ممکن است به ریشه نیز نفوذ کند. همچنین کودک با پیشرفت پوسیدگی، دردهای جزئی تا شدید را در دندان خود احساس میکند. معمولاً با نفوذ پوسیدگی به ناحیه ریشه و عصب دندان، درد و ناراحتی کودک بیشتر خواهد شد. البته ممکن است روند پوسیدگی بدون هیچ‌گونه ناراحتی و درد باشد و دندانپزشک تنها با عکس رادیوگرافی متوجه عمق پوسیدگی در دندان شیری گردد. در صورتی که در این مرحله نیز درمان به تعویق بی‌افتد، به علت تجمع باکتری‌ها و میکروب‌ها، عفونت در ریشه دندان افزایش یافته و منجر به آبسه دندانی و خروج چرک از دندان و لثه کودک میشود.
اولین نشانه‌های پوسیدگی در دندان‌های شیری کودکان، تحلیل نقاط کوچکی در مینای دندان است. اگر در این مرحله درمان‌های مورد نیاز بر روی دندان کودک صورت نگیرد، پوسیدگی به تدریج افزایش یافته و گاهاً ممکن است به ریشه نیز نفوذ کند. همچنین کودک با پیشرفت پوسیدگی، دردهای جزئی تا شدید را در دندان خود احساس میکند. معمولاً با نفوذ پوسیدگی به ناحیه ریشه و عصب دندان، درد و ناراحتی کودک بیشتر خواهد شد. البته ممکن است روند پوسیدگی بدون هیچ‌گونه ناراحتی و درد باشد و دندانپزشک تنها با عکس رادیوگرافی متوجه عمق پوسیدگی در دندان شیری گردد. در صورتی که در این مرحله نیز درمان به تعویق بیفتد، به علت تجمع باکتری‌ها و میکروب‌ها، عفونت در ریشه دندان افزایش یافته و منجر به آبسه دندانی و خروج چرک از دندان و لثه کودک میشود.
برای ترمیم دندان‌های شیری آسیب‌دیده ابتدا باید میزان پوسیدگی مشخص شود. در صورتی که پوسیدگی دندان در حد خرابی مینا و عاج دندان باشد، بر اساس نظر پزشک باید از مواد کامپوزیت یا آمالگام استفاده شود. گاهی نیز در صورت آسیب‌دیدگی وسیع مینای دندان از روکش دندانی مخصوص کودکان که از جنس استیل ضدزنگ هستند، استفاده میشود. بهتر است والدین، انتخاب نوع ترمیم دندان را به‌طور کامل به دندانپزشکی کودکان واگذار کنند زیرا در بسیاری از موارد ترمیم با نوع خاصی از مواد امکان‌پذیر نبوده و یا می‌تواند برای کودک مشکل‌ساز شود. اما در صورت آسیب‌دیدگی‌های بیشتر و پوسیدگی در ناحیه ریشه و عصب، دندان نیاز به عصب‌کشی خواهد داشت. عصب‌کشی دندان شیری با دندان‌های بزرگسالان تفاوت‌های زیادی دارد و باتوجه به عکس رادیوگرافی، دندانپزشک اطفال و کودکان تصمیم می‌گیرد تا فقط عصب دندان یا عصب را به همراه ریشه درمان کند..
